folklor-Makedonija

Kormanci na gostovanju u Makedoniji

Plato pored srednjovekovnog manastira Sveti Đorđe u selu Staro Nagoričane, u severoistočnoj Makedoniji, 13 kilometara istočno od Kumanova, bio je u subotu naveče, na Lazarev dan, mesto gde se igralo srpsko kolo, odnosno makedonsko oro. Kraj crkve, koju je još 1071. godine gradio vizantijski car Roman IV Diogen, deda Svetog Save po majčinoj liniji, a koju je kao jednu od svojih mnogobrojnih zadužbina 1313. godine u potpunosti obnovio kralj Milutin, smenjivala su se četiri društva, po dva iz Srbije i Makedonije, na Trećem međunarodnom prolećnom susretu. Domaćin, KUD „Karpoš“ iz Kumanova, odnosno ogranak u Starom Nagoričanu, ugostio je kulturno-umetnička društva „dr Nikola Janković-Nidža“ iz Kormana, „Vrelac“ iz Vranjske Banje i „Nikola J. Vapcarov“ iz Skoplja. Sa folklorašima iz Kormana, put Makedonije su se uputile i članice Etno udruženja „Korman“ koje su domaćinima pokazale deo svojih ručnih radova.

folklor-Makedonija3Opština Staro Nagoričane graniči se sa Srbijom i sa makedonskim opštinama Kumanovo, Kratovo i Rankovci, a u svom sastavu ima 39 slabo naseljenih sela.

Staro Nagoričane nalazi se na oko 400 metara nadmorske visine i ono je sedište istoimene opštine. Ovo naselje ima 555 pretežno srpskih stanovnika, a cela opština 4.840 žitelja. Po popisu iz 2002. godine, kako stoji na Vikipediji, u tri sela preovladava stanovništvo srpskog porekla, a još u četiri naselja ima građana koji se izjašnjavaju kao Srbi. Brojkama rečeno 3.906 ili 80,7% stanovnika je makedonskog porekla, dok je 926 ili 19,1 % srpskog, a 8 ili 0,2% su ostali. Ovo su samo brojke, a u svakodnevnom životu etnički Srbi i Makedonci često kažu da sve je to isto, družeći se međusobno i zasnivajući višenacionalne brakove. I KUD „Karpoš“, domaćin manifestacije, okuplja i Makedonce i Srbe, a pre svega ljubitelje dobre igre i čuvare tradicije svog kraja. U Starom Nagoričanu postoji i KUD „Srpski vez“ koji se, prema rečima organizatora, nije odazvao na dva poziva za učešće na Susretima, a treći nisu ni dobili. Koliko smo shvatili, u ovom slučaju reč je o borbi za poziciju koja će družina biti „mezimče“ opštinskog budžeta. To je poznata priča i iz našeg okruženja, pa samo potvrđuje da smo u goste došli kod svojih.

Značajnije od ovog rivaliteta je osećaj koji posetilac može doživeti u odajama srednjovekovnog manastira Sveti Đorđe. Kako reče Kormanka Maja, spokoj i mir koji čovek oseća ne može da naruši ni ljudski žagor koji se čuje u porti. Još kada imate i priliku da se napijete vode sa seoske česme, čiju je gradnju finansirao kralj Aleksandar tridesetih godina prošlog veka, i koja po verovanju lokalnog stanovništva stiže iz Vlasinskog jezera, uz veliko zadovoljstvo meštana što ste gost iz Srbije, onda se logično pitate, šta to sprečava tamošnje ljude da ovo božanstveno mesto učine interesantnim za turiste pre svega iz velikih gradova Srbije, koji bi ovdašnjem preostalom narodu omogućio udoban život i opstanak na vekovnim ognjištima. Ovako, osim jedne skromne seoske prodavnice, nismo imali gde da trošimo novac. Po zvaničnim podacima, Evropska unija je sa preko milion evra pre nekoliko godina finansirala uređenje manastira i prostora oko njega. Ostaje pitanje da li su se tim sredstvima mogli uraditi i objekti koji bi bili u funkciji verskog turizma.

I na kraju, prelepu sliku su odavali mladi ljudi iz ovih kulturno – umetničkih društava koji su se bez predrasuda hvatali u kolo i igrali oro, nadmećući se u veštini igranja i iskazujući zadovoljstvo što su upoznali svoje vršnjake – nove prijatelje. Nikome nije smetalo viorenje srpske i makedonske zastva na svečanoj večeri i zabavi u jednom kumanovskom hotelu.

Da je živ, na ove Kormance danas, sigurno bi bio ponosan i njihov seljanin, poznati kardiolog i narodni lekar Nikola Janković-Nidža, čije ime nosi kulturno – umetničko društvo.

folklor-Makedonija2

Постави одговор

Ваша адреса е-поште неће бити објављена. Неопходна поља су означена *

three × 1 =