Da je i u Aleksincu ove zime prisutno veliko zagađenje vazduha znalo se i bez potvrde stručnjaka. Ali ovih dana stigli su i zvanični rezultati, koji pokazuju da je štetnih čestica u vazduhu u pojedinim decembarskim i januarskim danima bilo čak i trostruko više od dozvoljenog, bar kada je reč o centru grada. Merni uređaj koji je bio postavljen u dvorištu skupštinske zgrade izmerio je 11. januara čak 164 µg/m³ PM10 čestica, čija je granična vrednost 50 µg/m³. Reč je o štetnim česticama čiji sastav uglavnom čine teški metali, u zavisnosti od zagađivača.
Stručnjak za ekologiju u Opštinskoj upravi Vladimir Nikodijević napominje da se rezultati odnose samo na zonu grada u kojoj je vršeno merenje, ali i da je tu skoncentrisana trećina stanovništva opštine. Takođe, testiranje je obavljeno u vreme kada je verovatno prisutna najveća koncentracija štetnih čestica u vazduhu tokom godine, s obzirom na sezonu loženja.
̶ Svi rezultati su dobijeni u najnepovoljnijim mogućim uslovima u danima kada praktično nije bilo vetra gotovo uopšte i kada je bilo potrebe za grejanjem tokom celog dana. Prema tipu čestica ustanovili smo da najveće zagađenje potiče od kućnih ložišta i to je zagađenje koje praktično mi i imamo prilike da vidimo golim okom, i u toku dana, posebno ako se popnemo malo više do Starog groblja ili Palilule. Kod nas je povećano zagađenje čvrstim česticama koje, po nekoj gruboj proceni, potiču, pre svega iz kućnih ložišta – objašnjava Nikodijević.
Ipak i pored uznemirujućih rezultata nema mesta panici, kaže naš sagovornik, ali dodaje da građani moraju početi da se ponašaju odgovornije i da obrate pažnju šta stavljaju u kotlove i šporete.
̶ Najveća pomoć bi bila kada bi građani imali svest o tome da su oni glavni krivci i kada bi vodili više računa o tome šta lože i kako lože. Ekonomska situacija je takva da se ne može očekivati brzi prelaz sa čvrstog goriva na prirodni gas ili neke druge energente koji manje zagađuju atmosferu, ali posebno apelujem na građane koji imaju kotlove u kojima spaljuju otpadnu gumu, ulja, ambalažni otpad raznih vrsta, uključujući i plastičnu ambalažu… Grejanjem takvih materija nastaju opasni dioksini. To su u principu otrovne i kancerogene materije – napominje ekolog.
Da su glavni izvor zagađenog vazduha u Aleksincu individualna ložišta potvrđuju i raniji rezultati takozvanih emisionih merenja, koja su obavljana u industrijskoj zoni. Rezultati u poslednjih deset godina u industrijskoj zoni nisu pokazali znatna prekoračenja, što znači da u Aleksincu fabrike nisu primarni zagađivači.
Nažalost za ovu situaciju nema brzog rešenja, konstatuje Nikodijević, jer da bi se realizovao zacrtani plan i smanjilo zagađenja potreban je duži period.
̶ Za sada je broj domaćinstava koja su zaista priključena na gasovodnu mrežu zanemarljiv u odnosu na broj postojećih priključaka, a prelazak na gas bi u velikoj meri doprineo smanjenju zagađenja. A što se tiče saobraćaja, za nas je povoljno to što je u pripremi dokumentacija za saobraćajnu petlju na auto-putu iz Rutevca i saobraćajnu vezu koja vodi ka Sokobanji. Tako da će tranzitni saobraćaj, koji u ovom trenutku praktično narušava kvalitet vazduha u aleksinačkoj kotlini, delimično biti izmešten. Što, opet, nije trenutno i brzo rešenje – napominje Nikodijević.
Ovo je prvi put da se u Aleksincu obavlja takozvano ambijentalno merenje kvaliteta vazduha, tačnije nivo zagađenosti u naseljenom delu grada. S toga je, nažalost, nemoguće rezultate uporediti sa ranijim periodom, ali se pretpostavlja da je u prethodnoj deceniji bilo i gorih dana, s obzirom da nije bilo gasovodne mreže.
Merni instrumenti za proveru kvaliteta vazduha trenutno su postavljeni u radnoj zoni „Kukiš” i u blizini Fabrike za preradu vode „Bresje” u Subotincu, a nakon ovih merenja niški Fakultet zaštite na radu dostaviće detaljan izveštaj o kvalitetu vazduha na teritoriji opštine Aleksinac.
U svakom slučaju, povoljne rezultate sigurno ne možemo očekivati. Zato umesto maski, koje i nisu previše delotvorne a i predstavljaju individualno rešenje, bolje je da na vreme prihvatimo savet i smanjimo sopstveno učešće u zagađenju – koliko god, značiće.
Obavestite opštinskog ekologa Nikodijevića da “Hajdi” koristi za grejanje otpad iz proizvodnje unazad nekoliko godina i da ujutru izađe iz kancelarije i prošeta kroz Brđanku i udahne malo. Sagorevanju se razni tekstilni materijali, a pada crni pepeo.