Nedavni susret predsednika Srbije Aleksandra Vučića i novinara iz nekoliko redakcija aktuelizovao je značaj Ruske crkve izgrađene početkom prošlog veka u aleksinačkom selu Gornji Adrovac, na mestu pogibije ruskog dobrovoljca, pukovnika Nikolaja Nikolajeviča Rajevskog. Ovaj dobrovoljac, kao i nekoliko hiljada njegovih sunarodnika, učesnici su Prvog srpsko-turskog rata 1876. godine. Za pukovnika Rajevskog postoje indicije da je bio inspiracija čuvenom piscu Lavu Tolstoju za građenje lika Vronskog u delu „Ana Karenjina”.
Na pomenutom skupu, u sredu 8. decembra, novinar ruske novinske agencije ITAR TASS ukazao je na loše stanje crkve u Gornjom Adrovcu i na to da se ove godine obeležava 145. godina od dolaska u Srbiju ruskih dobrovoljaca koji su učestvovali u srpsko-turskim ratovima.
Vučić: Prelepa crkva od istorijskog značaja
Predsednik Vučić je, odgovarajući na pitanja novinara, kazao da nije znao da je ta crkva, ocenivši je prelepom, u takvom stanju. On je obećao da će razgovarati sa patrijarhom Porfirijem da država pomogne potpunu rekonstrukciju crkve kod Aleksinca.
– Puno smo crkava obnovili i Hram Svetog Save izgradili, ali to je svakako deo istorije našeg naroda i deo i našeg duga prema rusko–srpskom prijateljstvu i lično ću se postarati da dobijem punu informaciju i da sa patrijarhom Porfirijem razgovaram da kao država pomognemo potpunu rekonstrukciju te prelepe crkve od istinskog istorijskog značaja za nas – poručio je prvi čovek Srbije.
Spremnost države da ulaže u ovaj crkveni objekat od istorijsko-kulturnog značaja je dobra prilika da se rekonstruišu i oko četiri kilometra lošeg afaltnog puta, koji je u pojedinim delovima u gorem stanju nego neke atarske saobraćajnice, a prilika je i za dislociranje spomenika koji je od strane nekih udruženja bez odgovarajućih dozvola postavljen u porti crkve. Spomenik je toliko blizu crkve, koja je pod zaštitom države, da svojim izgledom narušava ambijentalnu celinu prostora. Aleksinačka lokalna samouprava bi ove teme trebalo da otvori u razgovorima sa republičkim vlastima i predstavnicima crkve, kao i zainteresovanim sa ruske strane, pre svega iz Ruskog doma i ambasade u Beogradu.
A da objekat nije u idealnom stanju bilo je jasno svakom ko je prethodnih godina posećivao ovo mesto. Naša ekipa je još 2019. godine zabeležila neke detalje na crkvi u Gornjem Adrovcu koji nisu za pohvalu. Daleko od toga da je objekat u raspadanju, ali očito da je došlo vreme za njegovo sređivanje, kao i celog prostora. A kada su vrh države, crkva i ruska strana zainteresovani verovatno će sve ići lakše.
Pod zaštitom države
Spomen-crkva u Gornjem Adrovcu dobila je naziv Sveta Trojica, pored ostalog, i zbog činjenice da istovetan naziv ima svetinja u kojoj je kršten Rajevski. Posao je dobio, a na osnovu konkursa za izbor izvođača radova objavljenog 28. decembra 1901. godine u beogradskom „Dnevniku”, preduzimač Đuzepe Kolaro iz Niša, poreklom Italijan, sa kojima je 16. januara 1902. godine potpisan ugovor o gradnji, a već 28. januara je Marija Rajevski poslaniku Stojanu Novakoviću predala ček na 60.000 franaka na ime ugovorenih troškova gradnje.
Gradnja crkve i škole je trajala godinu i po dana, a o tome govori i bela mramorna ploča na zidu sa urezanim natpisom: „Trudom i naporom episkopa niškog g. Nikanora Ružičića, a o trošku ktitorke gospođe Marije Rajevski, ozidan je ovaj sveti hram i osvećen 2. septembra 1903. godine”.
Od 1973. godine hram je pod zaštitom države, a veliki dan je imao 3. septembra 2001. godine kada je posle završetka radova na obnavljanju ponovo osvećen. Tada je svetu arhijerejsku liturgiju služio patrijarh Pavle.