U aleksinačkom Domu omladine sinoć je promovisano dopunjeno i prerađeno izdanje knjige „Aleksinac i okolina u Velikom ratu”, autora Zorana Stevanovića i Svetlane Đurđević. Prvo izdanje knjige objavljeno je 2014. godine, a danas, četiri godine kasnije, istoričari su otkrili još 300 novih žrtava sa područja aleksinačke opštine.
‒ Uspeli smo da dođemo do brojke od 3.000, imenom i prezimenom, ljudi koji su položili živote za svoju otadžbinu – rekao je profesor Stevanović, iznoseći podatak da je u popisu iz prve decenije prošlog veka broj stanovništva opštine beležio porast od 15,6%, a da je u narednoj deceniji, kada se dogodio Veliki rat, stanovništvo smanjeno za 9%.
Nažalost, broj od 3.000 stradalih, po proceni istoričara, nije konačan, pa će neka naredna istraživanja i novi izvori najverovatnije doneti i novi spisak žrtava Prvog svetskog rata.
Tokom pripreme drugog izdanja knjige „Aleksinac i okolina u Velikom ratu”, istoričari su značajan broj podataka pronašli u arhivu Ministarstva inostranih dela, u dokumentaciji pripremanoj za Parisku mirovnu konferenciju 1919. godine. Takođe, dosadašnju statistiku Prvog svetskog rata promenile su lokalne arhive, pre svega, crkve Svete Petke u Stancima i hrama Svetog Nikole, gde je pronađen koncept izveštaja Prote Stevana Dimitrijevića koji je on slao niškoj eparhiji nakon bugarske internacije.
‒ Kao istorijski izvor ne smemo propustiti ni delo za koje nismo znali da je uopšte postojalo, objavili smo ga prošle godine. To je svedočenje učitelja Tihomira Marinkovića koji je u periodu bugarske okupacije bio u kućnom pritvoru. Ovo impresivno svedočenje potpuno je promenilo sliku o ovim zlodelima – istakao je Stevanović.
Istoričari su se složili da je aleksinačka ustanova kulture našla najbolji način da, promocijom ove knjige obeleži stogodišnjicu Velikog rata jer pisana reč je ono što ostaje za sva vremena. „Istoriji se možemo odužiti ako je pamtimo i spominjemo”, dodala je istoričarka Svetlana Đurđević, a i veliki broj posetilaca pokazao je da u delu aleksinačke javnosti i dalje postoji interesovanje za lokalnu istoriju.
