Po kalendaru Srpske pravoslavne crkve, u nedelju (8. maja), trećeg dana Đurđevdana, pravoslavni vernici proslavljaju Markovdan, a opština Aleksinac tada će obeležiti i gradsku slavu. U duhu višegodišnje tradicije obeležavanje gradske slave biće upriličeno svetom liturgijom i rezanjem slavskog kolača, a nakon dve godine odlaganja zbog pandemije, litija će u nedelju ponovo proći glavnom aleksinačkom ulicom.
Ove godine, na temeljima hrama Svetog Marka na Brđanki, u 8 sati počeće Sveta liturgija, a rezanje slavskog kolača biće upriličeno sat i po kasnije kod zapisa u porti crkve Svetog Nikole.
Organizatori obeležavanja gradske slave su i ove godine Crkvena opština Aleksinac i Odbor za obeležavanje praznika, istorijskih događaja, godišnjica i jubileja u Opštini Aleksinac.
Ideja stara preko 140 godina
U gradu na Moravici Markovdan se od davnina obeležava kao gradska slava, što je i potvrdio profesor istorije Zoran Stevanović.
− Proslavljalo se veoma svečano između dva rata time što je ujutru vršena jutarnja liturgija, a zatim su kretale litije koje su išle do mosta na Moravici, a zatim u polju kod zapisa gde je sveštenstvo čitalo molitvu, da bi se potom vratile ponovo u portu hrama Svetog Nikole i tu je vršeno posluženje od strane Opštine aleksinačke. To je inače bio nedarni dan za tadašnje opštinske organe vlasti, kao i za sve osnovne i srednje škole. Ovako svečano obeležavanje Setog Marka trajalo je sve do 1945. godine kada je tadašnja nova vlast, komunistička, odbila da učestvuje u litijama, a naredne 1946. one su bile potpuno zabranjene − objasnio je profesor Stevanović.
Proslava Markovdana obnovljena je 2003. godine kad su i postavljeni temelji nove crkve Svetog Marka na Brđanki, inače na mestu gde je davno trebalo da bude podignuta crkva, još 1880. godine.
− Tadašnji mitropilit Mihajlo u prisustvu visokih zvanica, u prisustvu ruskog generala Černajeva koji je tog dana proglašen za počasnog građanina Aleksinca, udario je temelje crkve Rusko- Srpskog prijateljstva gde je na unutrašnjim stranama trebalo da bude ispisana sva imena poginulih ratnika, Srba i Rusa na ovim prostorima u tom ratu 1876. godine. Na žalost, teška vremena koja su došla, Srpsko-bugarski rat, zatim Balkanski, Prvi svetski rat i sve dalje što se događalo nisu dozvolili da ta ideja bude realizovana − dodaje profesor Stevanović.
Ovo je i bio razlog, pa se 2003. godine ponovo krenulo sa realizacijom ove ideje da se na tom mestu podigne hram Svetog Mark, a u nadi se da će on u narednom periodu biti izgrađen.
Naslovna fotografija: Arhiva Alpres.
I kad će taj hram? 20 godina stoji temelj, prilozi se skupljaju celo to vreme, idu ko zna kome u džep (eno hacijenda u porti crkve, svake godine sve opremljenija, sa sve boljim voznim parkom), a za to vreme se po zabitim selima, poput Vukanje, ljudi organizuju i sami dignu crkvu za dve-tri godine.
Brukate se.